Dieta antysmogowa? Czy to kolejny termin wyssany z palca?
Pojęcia diety antysmogowej nie znajdziemy w żadnych zaleceniach towarzystw naukowych jednak jest to termin, który uważam za godny zainteresowania. Dlaczego?
Pojęcie diety antysmogowej zwraca uwagę na dwie istotne kwestie:
- Polskie powietrze znacząco przekracza dopuszczalne normy, a według danych zaprezentowanych przez WHO na 50 najbardziej zanieczyszczonych miast Europy, aż 33 znajdują się właśnie w naszym kraju.
- odpowiednia dieta może wspierać nasze zdrowie nawet w sytuacji stałego szkodliwego wpływu czynnika zewnętrznego, czyli np. substancji chemicznych docierających do naszego organizmu wraz z wdychanym powietrzem. Natomiast taką dietą o pozytywnym immunostymulującym potencjale jest dieta PRZECIWZAPALNA. Na jej temat znajdziemy już nie jedną naukową publikację, a także rekomendacje różnych naukowych towarzystw do jej stosowania w przypadku chorób o podłożu zapalnym lub w celu ich profilaktyki.
Jak to jest możliwe, że żywienie może pełnić taką protekcyjną rolę?
Od dawna wiemy o tym, że dieta może działać na organizm człowieka w sposób immunomodulujący czyli że może działać w sposób przeciw lub pro- zapalny. I o tę możliwość działania przeciwzapalnego w sytuacji narażenia na szkodliwy wpływ powietrza przede wszystkim nam chodzi. Ponieważ kiedy dostają się do naszego organizmu szkodliwe związki, dochodzi do pojawienia się stresu oksydacyjnego, który to może w dalszym etapie prowadzić do pojawienia się licznych zaburzeń i chorób.
Na jakie problemy zdrowotne jesteśmy narażeni kiedy mamy kontakt z silnie zanieczyszczonym powietrzem?
Badania potwierdzają że są to:
-choroby układu oddechowego (astma, POChP)
-choroby ukł krążenia (m.in choroba niedokrwienna serca, miażdżyca)
-choroby nowotworowe (przede wszystkim nowotwór płuc)
-choroby i zaburzenia metaboliczne (insulinooporność, cukrzyca)
-zaburzenia płodności
-choroby ukł. nerowowego (choroby neurodegeneracyjne, depresja)
-szybsze starzenie się organizmu
-zaburzenia rozwoju płodu (mniejsza masa urodzeniowa, niewykształcenie w pełni niektórych narządów, obniżone fukncje poznawcze i iloraz inteligencji dziecka)
Jak powinna wyglądać dieta, która będzie nas wspierać?
Charakter diety przeciwzapalny osiągniemy wówczas gdy:
- Zapewnimy odpowiednie proporcje pomiędzy kwasami tłuszczowymi z rodziny omega 3 do omega 6, co w kontekście zwyczajów większości Polaków sprowadza się po prostu do zwiększenia spożycia produktów zawierających kwasy tłuszczowe omega 3 czyli ryby, orzechy i oleje takie jak rzepakowy i lniany
- Zapewnimy wysoką podaż antyoksydantów
– antocyjanidynów należących do polifenoli, które znajdziemy w warzywach i owocach o bordowym, fioletowym i granatowym zabarwieniu np w aronii, cebuli czerwonej, kapuście czerwonej, bakłażanach, winogronach, jagodach, borówkach
-karotenoidów czyli m.in. beta-karotenu i likopenu, które znajdują się w pomarańczowych i czerwonych warzywach i owocach np. w pomidorach, marchewkach, dyni
– sulforafan, obecny w zielonych warzywach np. w brukselkach, kapustach, jarmużu,
-izoflawonów, które znajdziemy w warzywach strączkowych, przede wszystkim w soi
-lignany, znajdujące się przede wszystkim w siemieniu lnianym
-stylbeny czyli dość znany resweratrol obecny w czerwonym winie
-selenu, który znajdziemy w produktach zbożowych i orzechach
-cynku, obecnego w produktach zbożowych, pestkach dyni,nasionach słonecznika
-witaminy C, którą dostarczymy spożywając m.in natkę pietruszki, paprykę, kiwi
-witminy E obecnej w olejach, orzechach, nasionach - Ograniczymy spożycie produktów o działaniu prozapalnym czyli charakterystycznych dla diety zachodniej produktów wysokoprzetworzonych, bogatych w cukier, a także czerwone mięso.
Proporcje pomiędzy grupami produktowymi w diecie przeciwzapalnej zobrazował w 2018 roku zespół Rondanelli i wsp.
Warto także dodać, że poza omówionym przeze mnie powyżej modelem diety przeciwzapalnej są także trzy inne modele żywieniowe o udowodnionym naukowo działaniu przeciwzapalnym i są to:
-dieta śródziemnomorska
-dieta DASH
-dieta wegetariańska
Z mojej praktyki
Od 10 lat mojej zawodowej praktyki obserwuję pojawianie się różnych żywieniowych mód czy też dorabianie ideologii wokół tematów nie wartych zainteresowań (zamiast mówienia o rzeczach, które znajdują liczne naukowe potwierdzenia). Jednak w przypadku diety antysmogowej uważam, że termin pomimo iż bardziej komercyjny niż naukowy to jednak zwraca uwagę na rzeczy szalenie istotne, prawdziwe i niepodważalne czyli na dramatyczną sytuacje naszego zanieczyszczonego Polskiego powietrza oraz na wspierającą zdrowie dietę przeciwzapalną, śródziemnomorską, dash oraz wegetariańską.
W razie wątpliwości zapraszam do zadawania pytań, na które będę sukcesywnie odpowiadać dietetyk@aleksandrabak.pl lub na konsultację.
Aleksandra Bąk, dietetyk
Artykuł napisany na podstawie:
https://polskialarmsmogowy.pl/files/artykuly/1346.pdf
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33181136/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32241883/
http://www.naukowcy.org.pl/wp-content/uploads/2021/09/VIII-FMN-ksiazka-abstraktow-10-wrzesnia-2021.pdf#page=49
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29679994/
